quarta-feira, agosto 24, 2011

Programa homenaxe a CEF

Domingo 28 de agosto

Cemiterio de san breixo, Celanova

17 horas

Acto de homenaxe do colectivo Arraianos e das Redes Escarlata a Celso
Emilio Ferreiro, cun recital poético e musical, no cemiterio de San
Breixo, en Celanova, e coa actuación estelar de Labregos no Tempo dos
Sputniks (García, Mc de Dios ke te Crew e o Leo e Arremecághona)

Agardamos que sexa do voso interese e poder contar coa vosa presenza



Cartaz homenaxe a CEF


Autor: Baldo Ramos

segunda-feira, agosto 22, 2011

Manifesto arraiano 2011


Percorramos o que nos falta pola parte dos seus confíns no lado esquerdo,
e designemos, alomenos un apunte, dos vértices por onde pasa a raia que
separa os nosos pobos dos de Portugal.
Subamos piramidales peñascos, tan riscados como o alto Pirineo, para
vencer os cumios máis altos do Xurés pola banda de Riocaldo ata a pedra
“do bocelo”, pedra situada na beira do Río Límia, a promontoria elevación
é o marco levantado pola natureza para protexer a entrada do noso Limia
pola fronteira con Portugal.


Comezamos este manifesto arraiano cun fragmento lo libro “O Río Limia e os
seus contornos”
, escrito polo entrimeño Benito Fernández Alonso que é nado
o 28 de outubro de 1848 nesta vila, e que foi bautizado na fermosa igrexa
que nos agarda para comezar esta xornada. Hoxe os arraianos tiñamos que
ter presente a un persoeiro ilustre deste tan ilustre concello, un
persoeiro que adicou parte do seu tempo vital a defender o noso patrimonio
e a divulgalo. Debémoslle tamén o feito de ter sido o fundador do “Boletín
da Comisión Provincial de Monumentos Históricos e Artísticos de Ourense”
.

Recordar ós nosos antergos é reafirmarnos no que somos, aínda que iso nos
faga sentir con toda a súa forza o peso do pasado, un peso co que temos
que empurrar este presente de desalentos e bicos mustios nun eido
asulagado de bágoas e follas secas que non se erguen ao vento porque o
vento cómprenos para encher o peito aflito de soidade.

Dicía Álvaro Cunqueiro que “O soño vai rubindo polas veas do arbre / unha
vida enteira que pasa /  até facerse paxaro nunha ponla / un paxaro que
recorda canta e vaise / denantes de que todos os arbres morran”
. E
certamente, con nós, morren as nosas aldeas, apáganse as lareiras nas que
aquecer o sentimento e fraguar os anceios que atan a quen os mama a unha
forma de vida en clara decrepitude. Trocamos o mundo de cor por una
palestra de ocres que mingua canto máis desexamos tornar ao principio da
vida, e deixamos voar o recordo como o fai Ramón Sismundi no célebre poema
de Federico García Lorca “Cantiga do neno da tenda” e que di: “Ao longo de
rúas infindas / os galegos paseiaban / soñando un val imposíbel / na verde
riba da pampa”.


Pero os arraianos non deixaremos de nos erguer onde queira que nos
atopemos, para facer nosos os versos do poeta monzabiqueño Eduardo Pita
que dixo: “Eu diria dos apátridas que somos / daquela pátria que nos
sobra. / Diria daqueles que por amá-la / proscritos ficaram / proscritos
morreram”
. Para erguémonos das cinsas e respirar o fume dos carballos que
se derreten nas pedras aos nosos pés. E retornar coma os paxaros dos que
falou Cunqueiro nunha reforestación da terra matricial e nutricia, que
empreñada, endexamais deixará de parir fillos que a desermen.

Un deses fillos é o noso arraiano maior, Bento da Cruz, que fixo da súa
memoria o alicerce no que sustentar unha extensa obra de persoeiros e
escenarios que son froito do apego que sente por este mundo trasmontano
onde se visten as súas novelas e os seus contos para facernos gozar cunha
temática rural e arraiana coa que nos identificamos plenamente. Bento da
Cruz é un arraiano maior que recolleu a memoria oral dun pobo para salvala
do esquecemento. O escritor que ía para cura e que retrata o seu tempo coa
mestría de quen sabe do que fala, porque o que escribe é a fala da sua
memoria inesgotable, coma o curso dun río que ben podería ser o Miño e que
tan acertadamente describe o poeta estremeño Álvaro Valverde cando nos di
do noso río máis arraiano: “Del río, la metáfora oscura: / la negra sierpe
que curva alinea / su dibujo incesante”
. Pero, parece non conformarse cos
anos infantes vividos en Peireses, e il mesmo di que: “A maior pena que me
ficou desse tempo foi não ter vivido essa extraordinaria experiência de
vida na aldeia entre os 15 e os 21 anos. Senti toda a vida a falta desse
percurso de juventude”
. Isto pon de manifesto o que moitos pensamos, que
sempre é pouco o tempo que temos para os nosos, para afondar nas raizames
e nos lugares da nosa infancia e do noso principio do mundo.


Remato como empecei, citando a Benito Fernández Alonso, que noutro
fragmento do seu libro “O Río Límia e os seus contornos”, deixounos verbas
tan fermosas coma estas: “As augas torrencias vaciadas dende enormes
alturas despréndense en desurros, partidas en infindos regos, que coma
fermosas cintas de prata destrenzadas dunha enfeixada cabeleira, presenta
ondeantes faixas arxentadas, que descorren coma serpes polo declive das
ladeiras”
.

E así, unxidos da auga que traza as meirandes raias, e deixándonos levar
pola forza do seu curso que remata nos muiños fariñentos da nosa memoria,
os arraianos de aquí e de acolá, defenderemos a nosa memoria, e todo o que
supón un patrimonio cultural, etnográfico e unha forma de ser e de vivir o
mundo singulares e únicas. Con esa idea non minguaremos na teima de
recoñecer a aqueles que agrandan a nosa identidade, facéndoa universal,
coma o mestre Ferrín e padre Fontes e o Bento da Cruz.

Beizóns, saúde e ledicia, irmáns arraianos.

Suso Díaz

domingo, agosto 21, 2011

El contrabando como medio de vida El escritor portugués Bento da Cruz recibió el reconocimiento de Arraiano Maior, entregado por el padre Fontes, por ser un digno embajador de los territorios fronterizos

Entre las múltiples leyendas que han plagado la historia de Galicia y Portugal destaca el "contrabando de tabaco" que hace años se dio en los territorios situados en la denominada "Raia". Los habitantes de aquellas zonas negociaban así con este "producto" prohibido. En la actualidad, de estas historias solo queda el recuerdo de los habitantes de esta frontera. Asimismo, cabe destacar que la ruptura definitiva entre ambos territorios tuvo lugar ya hace varios siglos cuando los reinos se separaron. Ahora, entre Portugal y Galicia queda el recuerdo.

NATALIA NÓVOA - OURENSE Amores olvidados, leyendas escondidas, secretos jamás descubiertos… esas son algunas de las entrañas de los montes de la Raia. Una forma de vida, una cultura y una manera de entender la supervivencia forman parte de las características que poseen sus vecinos y que Bento da Cruz, escritor de origen portugués, no dejó en el olvido tras su discurso al ser nombrado Arraiano Maior en el monte Pedreiriño, en Entrimo.
El galardón fue entregado en manos del anterior Arraiano Maior, el padre Fontes. Sin lugar a duda Bento da Cruz aprovechó esta ocasión para hablar de las historias que poblaron estas tierras durante muchos años.
Concretamente, centró parte de su discurso en el contrabando de tabaco, recordando así como los vecinos de aquel entonces cruzaban los montes situados en la frontera para tener algo que llevarse a la boca en aquellas épocas de miseria "aquellos años fueron unos años duros, mucha gente moría de hambre".
Por otro lado, el homenajeado no solo quiso centrarse en la historia del contrabando y dejó a un lado este hecho para hacer así una reseña histórica evocando la poesía pastoril.
Asimismo, también habló del concepto de nación y de pueblo dejando claro que Portugal y Galicia son territorios que caminan de la mano: "En un principio nuestro idioma era el mismo, realmente la historia de estas dos naciones se vio truncada cuando se separaron los reinos; pero ambos tenemos el mismo sentir"
Cabe destacar que el homenajeado también tuvo unas dulces palabras para su antecesor: "El padre Fontes es una leyenda, realmente es todo un honor recibir el galardón de sus manos".
Además de esto, el escritor portugués manifestó sentirse "muy contento y orgulloso" de este reconocimiento.

Un compromiso constante

Este acto se inauguró por primera vez en 2009, año en el que fue homenajeado Méndez Ferrín. El único fin de la asociación Arraianos era no dejar en el olvido las costumbres de estas tierras, así como poner de manifiesto que estos vecinos tuvieron que convivir con unas condiciones territoriales y ambientales propias de esta zona, y que precisamente este hecho los hizo diferentes.
Tal y como Suso Díaz, miembro de la asociación, afirmó, " A Raia es un mundo donde confluyen varias culturas".


Nova publica no Faro de Vigo

sexta-feira, agosto 19, 2011

El escritor Bento da Cruz será nombrado arraiano maior en el monte Pedreiriño

Los asistentes a la celebración podrán visitar el museo de Terrachán, así como hacer una ruta de senderismo en el Parque Natural Baixa Limia

NATALIA NÓVOA - OURENSE Lo que en un momento suponía una división clara entre España y Portugal, A Raia, en la actualidad se configura como un eje histórico dueño de mitos y leyendas entre muchas otras cosas. Este enclave territorial era el principal eje de entrada de contrabando de tabaco en España. En estas tierras ha muerto, se han enamorado y como consecuencia ha vivido un gran número de gente, que aún hoy vive para contarlo.
Las viejas historias, se quedan en eso, en viejas y anecdóticas historia. En la actualidad la memoria y los libros han ayudado a salvar lo que en aquel momento suponía una forma clara de vida para los vecinos de aquella zona. Como consecuencia de esto, como cada año, el próximo sábado los habitantes de estas tierras mágicas nombran al arraiano maior da Raia Seca.
En esta nueva edición la asociación de arraianos ha decidido distinguir al escritor Benito da Cruz con el reconocimiento de arraiano maior. Esta distinción ya ha sido entregada al Padre Fontes en el año 2010 y a Méndez Ferrín, que inauguró este reconocimiento, en el año 2009.
Entre las obras escritas de Bento da Cruz destacan títulos como Planalto em chamas, Ao longo da frontera o A loba entre otras.

Subida a las Queguas

Esta tercera edición comenzará con un encuentro de los vecinos en la iglesia de Santa María a Real, en Entrimo. Allí se leerán unos poemas acompañados de música. Acto seguido todos los que lo deseen podrán subir al monte de las Queguas, lugar en donde se hará un ruta de senderismos guiada pasando por el Parque Natural de Baixa Limia, donde los asistentes podrán divisar este paraje insólito que a día de hoy guarda los secretos de todo aquel que atravesó a pie estas tierras.
Alrededor de las dos del mediodía los vecinos harán una parada en el camino para llenar el estómago.
Para poner punto y final a este encuentro con el pasado, los habitante de la zona visitarán el museo ubicado en Terrachán. Acto seguido, todos juntos subirán al monte de Pedreiriño para proceder al nombramiento de Bento da Cruz a cargo del arraiano maior del año anterior.

Nova publicada no Faro de Vigo

segunda-feira, agosto 08, 2011

Programa definitivo "Arraiano Maior da Raia Seca 2011"


PROGRAMA ARRAIANO MAIOR DA RAIA SECA 2011
Sábado, 20 agosto de 2011. ENTRIMO

10:00 h. Encontro na igrexa de Santa María a Real, Terrachán (Entrimo).
Lectura do manifesto arraiano.

10:30 h. Comezo dunha visita guiada á igrexa. Ao rematar degustaremos uns doces na alameda da Terrachán.
Música e lectura de poemas.

11:00-13:30 h. Subida en autocar ata Queguas para facer para facer a ruta de sendeirismo (guiada) que ten habilitada o Parque Natural Baixa Limia-Serra do Xurés, onde ollaremos “Os Carríns” construccións que servían para aloxar o gando, e visitaremos As Cortes da Carballeira e a Casa da Moura (impresionante monumento megalítico), ademáis gozaremos coas vistas panorámicas da Serra do Leboreiro, Serra do Quinxo, Santa Eufemia e o Xurés. Cun pouco de sorte atoparémonos con cabalos da raza “garrana” e tamén con gando “cacheno”.
Música e lectura de poemas.

14:00 h. Xantar no restaurante Barcelona. Para participar na comida haberá que anotarse previamente.
PARA ANOTARSE NO XANTAR:
Hai que comunicalo por correo electrónico (xesusdiaz@gmail.com) ata o día 16 de agosto, e facer o ingreso de 20 euros no número de conta: 2080 0329 31 0040005303, concepto: xantar arraianos.
Menú: Entrantes variados de productos locales, primerio plato de peixe, segundo plato de carne asada á maneira desta terra arraiana, viños do país, postres e café.

17.00 h. Visita guiada ó museo ubicado na Terrachán, onde hai unha exposición de artistas locales.

18:00 h. Subiremos ao Pedreiriño para proceder o nomeamento de Bento Gonçalves da Cruz como Arraiano Maior da Raia Seca do ano 2011, a cargo do Arraiano Maior do ano anterior, Padre Fontes.

O horario do programa é pola hora local española.
Recomendamos levar auga, e ir provistos de protección solar e algo para cubri-la cabeza.

Arraianos distingue al escritor Bento da Cruz por su defensa de la "raia seca"





Arraianos distingue al escritor Bento da Cruz por su defensa de la "raia seca"

El Padre Fontes le cederá la "guillada" al autor portugués el próximo día 20

S.F. - OURENSE Por su defensa de la cultura y la etnografía de la "raia seca" y por sus relatos ambientados en esta región. El colectivo Arraianos ha decidido conceder al escritor portugués de Montalegre (Peirezes, 1925) la distinción de Arraiano Maior. Este nombramiento, que se realiza desde hace tres años, conlleva la entrega de la guillada típica de la zona con la que se dirigía al ganado y la boina arraiana. El primero en recibir la guillada fue el autor de "Arraianos", Xosé Luis Méndez Ferrín, y el segundo el Padre Fontes, que será el encargado de entregar este año el palo a Bento da Cruz.
Será en el transcurso de un acto el sábado 20 de agosto que incluye una ruta de senderismo por la ruta de Queguas (Xurés), una comida a base de productos locales, la visita al museo de Terrachán y la subida al Pedreiriño, donde se hará oficial el nombramiento a las 18 horas.

 Publicado: Faro de Vigo

En toda Galicia non hai precedente desta festa

baldo ramos 

«En toda Galicia non hai precedente desta festa»

Autor: alba reigada
Localidad: ourense / la voz
Fecha de publicación: 6/8/2011

Con motivo da procesión da Ramallosa de hoxe en Celanova, presentouse onte o libro Caligrafías da Luz, con 18 fotografías de Carlos Lorenzo e caligrafías de Baldo Ramos. Ademais conta con limiares escritos por Xosé Luís Méndez Ferrín e Aser Álvarez.
-¿Como xurdiu a idea de facer este libro?
-Foi a partir dunha serie fotográfica que elaborou Carlos Lorenzo. Fixo unhas fotografías da Ramallosa e dicía que algunhas lle recordaban ó meu trazo e púxose en contacto comigo. Eran en total 54 fotografías e doáronse 18 delas á Fundación Curros Enríquez. Aser Álvarez coordinou a publicación.
-¿Cal é o obxetivo desta publicación?
-A idea era achegar un pouco a festa da Ramallosa. O meu vínculo con esta festa é familiar e sentimental e unha vez que tiñamos o traballo plástico feito, eu escribín un poema onde intento recrear o que significou para min.
-¿Cal foi o seu traballo sobre as fotografías?
-Eu pintei sobre elas con tinta negra e intentei dialogar coa escuridade que envolve ós farois nas imaxes. Son imaxes en movemento, sen figura humana.
-¿Que significa a Ramallosa para Celanova?
-Considero que é a festa máis orixinal que hai en Celanova. É unha procesión profana e non se saca santo ningún e en toda Galicia non hai precedente desta festa. Ningún precedente.



Publicado: La voz de galicia