sexta-feira, novembro 28, 2008

O xefe sobre a censura de libros no franquismo

Despois de botarlle unha ollada á exposición "Editar en galego baixo a censura franquista" que, organizada por Xosé Manuel Dasilva, foi inaugurada na Casa Galega da Cultura de Vigo (Fundación Penzol), penso no moito que hai aínda por investigar e divulgar neste material. Seguindo a liña aberta por Abellán, floreceu unha interesante corrente histórica e de crítica literaria centrada no fenómeno da censura franquista e nos efectos ocasionados na literatura castelá e na literatura catalá (non sei se tamén na vasca).
A censura franquista de libros (segundo teño entendido e tamén padecido), divídese en dous períodos. No primeiro, as obras presentadas á censura (na calle Génova de Madrid, que parece ter unha especial vocación inquisitorial) eran examinadas por tres "lectores" que corrixían, tachaban e emitían os respectivos informes. Logo un xefe redactaba a resolución final na que se prohibía a totalidade, se autorizaba ou se suprimían partes da obra. Parece ser que os "lectores" eran anónimos e non se coñecían entre si. O secreto era tal que hoxe ignoramos o nome dos que foron censores ou "lectores" dedicados á vixilancia das letras galegas. A segunda etapa da censura franquista de libros ábrese coa posta en vigor da Lei de Prensa de Fraga Iribarne, que, para algúns, foi aperturista. Cousa, como veremos agora mesmo, completamente falsa.
O Ministerio de Información de Fraga Iribarne abriu un libro de rexistro editorial no que se relataban as editoriais máis de confianza política do Réxime. As editoriais rexistradas e numeradas segundo decisión personal de Fraga Iribarne podían publicar libros sen se someteren á "consulta previa". Ora si, se o libro publicado e distribuído contivese proposicións contrarias aos intereses do goberno e do Réxime podía ser secuestrado, retirado da circulación e os editores e autores procesados.
En canto ás editoriais que non gozaban do privilexio de figuraren no rexistro, seguían obrigadas a pasar os trámites da censura igual ca sempre. Fraga Iribarne non permitiu que Galaxia e as restantes editoriais galegas, a excepción da Val Lemos de Monforte, figurasen no grupo selecto das acollidas no "rexistro editorial". O cal quer decer que para Fraga Iribarne a cuase totalidade das editoriais galegas eran sospeitosas de desafección ao réxime franquista. E penso que non se equivocaba nada, a excepción da Val de Lemos que era inequivocamente antifascista e nacionalista galega.
E aínda había outras censuras. As conferencias culturais tiñan que ser aprobadas, previa presentación do texto ou dun guión pormenorizado, polos Gobernos Civís. Se resultaban desautorizadas non podían celebrarse e se algunha asociaciación se atrevía a facelo, recibía unha boa multa gobernativa ou mesmo era obxecto dun procesamento por parte do Xuzgado de Orde Pública. Aínda me lembro das 50.000 pesetas de multa que lle caíron á Asociación Cultural de Vigo por un coloquio informal e matutino protagonizado por J.L. Aranguren sobre 1968 ¡E da sanción a Manuel María! Determinados oradores nunca ou case nunca eran autorizados a falar en público. Houbo un período no que o mesmo Rector da Universidade de Santiago, García Garrido, prohibía as conferencias dos profesores de Instituto que figuraban na súa propia lista negra.
Naturalmente, nesta ínfima nota non se esgota a historia negra da censura exercida contra a cultura galega. Dos libros que eu publiquei co meu nome, o derradeiro que pasou a censura franquista foi o titulado Con Pólvora e Magnolias e fíxoo en 1976.

segunda-feira, novembro 17, 2008

O xefe no Porto

Mándame o amigo Francisco Duarte Mangas desde o Porto información valiosa. A "Associação de Jornalistas e Homens de Letras" da cidade que diu nome a Portugal completou, o día 13 de outubro, os seus primeiros 126 anos de idade. A pesares do machismo que poida suxerir o nome da sociedade veterana, a que citaremos en diante AJHLP, este organismo desde o seu nacemento amostrou unha clara tendencia ao femenismo, como se fai evidente coa presenza nela de Clorinda de Azevedo en 1901 e de Agustina Bessa-Luís na Dirección en anos non moi distantes. Desde o seu nacemento, a AJHLP tomou partido pola liberdade de expresión e polas grandes causas populares, o que se fai máis intenso despois do 25 de Abril. Profundamente local portuense e ao mesmo tempo aberta ao mundo e a todas as correntes da cultura emancipadora, a AJHLP nunca esquenceu a Galicia e sempre procurou a presenza da nosa nación e lingua nas súas actividades.
Resulta, así, simbólico o feito de o presidente da República Bernardino Machado, home ceibe e ligado co noso mundo de aquén Miño polos amargues días do exilio, ser quen oficiase na cerimonia da primeira pedra do predio físico que albergou a Institución por volta de 1930. Non convén esquencer que esta Associação foi e segue a ser a impulsora do Premio de Narrativa Galega e Portuguesa amparado polo Eixo Atlántico. Cando o tal Eixo Atlántico deixe de ser unha entidade virtual, como acaba de decer moi ben o señor Mao, e se faga substancia tanxíbel posibelmente co nome reconstituído de Gallaecia, a AJHLP terá a misión de liderar, coas institucións galegas coas que xa está ligada, as actividades culturais dunha Eurorrexión que reproduzca nos nosos días a morfoloxía exterior e a tradición milenaria da vella provincia romana e do cuase esquencido reino dos Suevos.
Nos anos cincuenta do século pasado, as relacións da AJHLP con Galicia eran moi fluídas a pesar do salazarismo e a pesar do franquismo. A "Asociación da Prensa de Vigo" non saía do Porto e a AJHLP estaba sempre en Vigo, na vella sede de Marqués de Valladares e xusto porta con porta do consulado de Portugal. A Academia Galega e o tamén venerábel Instituto Histórico do Minho mantiveron a tradición do Seminario de Estudos Galegos, clausurado polo fascismo español, e promoveron actividades de edición, congresuais e de todo tipo que non figuraban na axenda académica das dúas dictaduras. Aí estaba sempre a AJHLP que, precisamente no ecuador do século XX, promoveu o acontemento máis importante, pola súa simboloxía, das relacións galegoportugueses contemporáneas.
Refírome á erección na cidade do Porto dun monumento a Rosalía de Castro e á denominación de Praça da Galiza á que acolle a tal escultura pública. As cerimonias tiveron unha grande repercusión na imprensa galega e portuguesa, así como foron mirados con sospeitas, medo e repulsa polo goberno franquista e pola embaixada de España en Lisboa. En correspondencia, Vigo levantou un monumento (modesto, hai que o decer) no centro da cidade de Camoes, que a tradición di proceder familiarmente de Camos (Nigrán), e lle diu o nome de Praza de Portugal ao lugar.
Aínda a AJHLP e personalidades tais como Óscar Lopes e J. Viale Moutinho tiveron moito que ver coa creación dunha cadeira de cultura galega na Universidade do Porto despois do 25 de Abril, cadeira que desempeñou a nosa refuxiada política Margarita Ledo Andión e que, mais tarde, se extinguiu non sen deixar a tras un ronsel saudoso e un recordo imborrábel.
Este cronista, en canto que membro galego da AJHLP, felicita na persoa de Duarte Mangas os corpos xerentes da institución por estes 126 anos de labor incasábel que eles hoxe chaman, con humor e ánimo alegre, "carregar água com a peneira".

segunda-feira, novembro 10, 2008

5 cobras e o camiño do zen

A crise e mailos abondosos custos fixos e variables do noso enviado espacial non nos permitiron viaxar a Madriz para asisistir a este imprescindible concerto no Gruta 77, onde os vellos canallas se mesturan coa augardente e o gasóleo. O noso perfil inversor de alto risco foi o provocou esta ausencia de liquidez. Entrementres seguiremos a ler sobre o taoismo e o zen. A ver se conseguimos unha acreditación de prensa para ir empotrados, nunca mellor dito, a Xapón.

O galego na Xustiza

O mundo xurídico galego rendeulle homenaxe a Orencio Pérez González ao lle descobrir un busto nos xardíns da Domus Iustitiae de Vigo (así agora soen chamar en Portugal os edificios que albergan os seus tribunais). Non puiden estar no acto en persoa, pero o máis vivo e punxente da miña memoria si que voou alí e participou dalgunha maneira. Polo que vin na prensa, houbo excelentes discursos, aínda que o de Alfonso Álvarez Gándara, decano dos avogados de Vigo, debeu de ser o máis duro e incomodante para algúns porque todo indica que tocou na ferida: o galego, se seguimos así, pode extinguirse e requírense medidas públicas que invirtan o proceso en marcha. O retroceso do uso do galego debería converterse nunha recuperación asistida por políticas eficaces e resoltas. A falacia do movemento que se chama a si mesmo Galicia bilingüe/tamén, segundo me din, foi feita evidente polo decano, que é un dos grandes oradores do noso tempo en Galicia.
Certo que Orencio Pérez González foi un modelo de eficacia no proceso de reintroducción do idioma galego na administración de Xustiza do onde fora expulsado a principios do século XVI. O uso exclusivo do castelán nos tribunais durante cincocentos anos de oprobio foi un dos factores que levou os galegos ao complexo de inferioridade pavoroso no que aínda en parte se encontran. Os tribunais que falaban en castelán revestidos coas togas e o cerimonial da xustiza xunto co da liturxia católica, coa súa pompa desvergoñada, falando tamén o castelán cando deixaba o latín e se facían actual, foron os dous factores principais do proceso de castelanización e de perda do idioma e da identidade de Galicia. A pesar da Igrexa católica e a pesar dos tribunais, e de toda a administración pública secularmente castelanizada, na que se inclúe a escola e a universidade, o noso idioma de Galicia perviviu até os nosos días. "Sodes, pois, uns imperialistas fracasados", dicíalle Castelao aos casteláns e aos colonizados de Galicia cunha daquelas súas imprecacións lapidarias.
O secretario de xulgado e maxistrado Orencio Pérez González foi, alén de galeguista, un home de principios e de ideas, seguindo aquela liña inmutábel que se inicia en 1846 (ou antes) e que se compón en partes iguais de democracia e de nacionalismo en Galicia. Un libriño editado pola Irmandade Xurídica Galega e pola Asociación de Funcionarios pola Normalización Lingüística acaba de sair a luz e nel recóllense diversos escritos de Orencio Pérez, moitos publicados nas páxinas do FARO DE VIGO. Percorrendo estes escritos concisos e claros chegamos ao interior do pensamento do autor, que é fondamente galeguista pero tamén fondamente republicano, aínda que este cronista non estea totalmente dacordo con algunhas das súas propostas. Se cadra a idea de Manuel Azaña que defendía Orencio ou a visión nidiamente negativa que o noso xurista tiña do Mariscal. Pero Pardo de Cela non coincidían coas que eu e outros pouideramos soster. Pero os seus textos sobre o laicismo e sobre o incomprensíbel cofisionalismo que domina a Galicia autónoma e a España monárquica-constitucional de hoxe constitúen para min textos ideolóxicos de primeiro orde que representan o pensamento que debería fundamentar toda a política contemporánea en materia de libertade de cultos. Estanse a celebrar estes días os fastos e conmemoración da francesada. Pois ben, e isto só é un exemplo, Orencio Pérez González foi dos poucos homes de letras (el tamén o era) que lle recordou ao pobo que a primeira constitución española foi a promulgada polo Rei Xosé en Baiona de Franza e que esta carta bonapartista poido abrir España á contemporaneidade, co cal as celebracións viguesas da Reconquista ficaron definitivamente reducidas a farsa. Así era Orencio Pérez González e así o lembramos.

domingo, novembro 09, 2008

Foro Social Galego

Onde están os movementos sociais galegos?
A existencia dun Foro Social Galego como espazo de intercambio entre os
movementos sociais cómpre máis ca nunca agora que o sistema amosa a súa
febleza. A consolidación dunha Asemblea de Movementos Sociais como aparello
de accións comúns para acadar obxectivos concretos aínda máis.
http://altermundo.org/portal/content/view/1921/1/

O Foro Social Galego (FSGal), que se vai celebrar entre o 5 e 7 de decembro
en Compostela amparado na primeira Asemblea de Movementos Sociais celebrada
o 26 de xaneiro na mesma cidade, podería ser o primeiro paso para que os
movementos galegos amosemos a nosa forza. Só facéndonos realmente visíbeis
diante do labirinto socio-político e mediático do país poderemos algún día
influír realmente nas decisións que toma o poder e, xa que logo, ser un
contrapoder a ter moi en conta. Temos as alternativas, mais non logramos que
estas se vexan. Velaí unha das nosas grandes eivas e velaí un dos obxectivos
urxentes dos movementos.

Eivas globais, eivas locais
Disque toda crise é tamén oportunidade. De cambio, claro está. A conxuntura
global multicrise que nos rodea ­crises ecolóxica, enerxética, alimentaria e
financeira como resume delas­ ten pois que ser aproveitada polos movementos
sociais para amosar á sociedade que existen alternativas válidas á relixión
economicista e militarista que, especialmente dende hai tres décadas, leva
a humanidade e o planeta ao desastre.

Mentres no cumio da pirámide os poderosos falan de refundacións, de
maquillaxes, de exquisitos clubes como o G-8 ou o G-20, dun Bretton Woods
II, de novas (des)regulamentacións e dun outro capitalismo; os movementos
aínda non fomos quen de erguer a voz para explicar nidiamente á sociedade
­salvo nalgúns casos en América Latina, berce do Foro Social Mundial­ cales
son as nosas alternativas para chegar ao tan cacarexado outro mundo posíbel.
Témolas? Abofé que si, mais a poderosa estrutura político-mediática co que o
poder foi fornecéndose durante todo o nocivo proceso de globalización
encárgase de agachalas con fantástica efectividade. A atomización dos nosos
colectivos, o feito de que os recelos pesen moitas veces máis cós obxectivos
polos que loitamos e a moi mellorábel colaboración entre os movementos fai o
resto, todo hai que dicilo.

Deste xeito, o imprescindíbel traballo de base do amplo e hetereoxéneo
espectro de movementos sociais da Galiza fica as mais das veces mergullado
no máis periférico e invisíbel dunha arañeira social, política e mediática
que está tecida para ser totalmente desfavorábel e hostil a todo o que
signifique resistencia, nova proposta ou mesmo alternativa. Calquera
activista do país noso viviu algún día, senón todos e todas, nas súas carnes
a frustración de ver como os seus esforzos por facer visíbel esta ou aquela
loita ficaban en van. E nesta visibilización está a clave para que cada día
máis xente do país se sume ao activismo contra o sistema. Porque é diso do
que falamos. Ou non?

As loitas son moitas, sabémolo ben, mais os efectivos para dar conta delas
son tan escasos como os seus recursos. Válidos si, mais escasos e xa que
logo as máis das veces inefectivos. Cómpre pois que cando menos nos
obxectivos comúns, nas loitas que son de todos e de todas, que non son
poucas, sexamos quen de coordinarnos para exercer a presión da que sen
dúbida somos capaces. Se temos loitas globais fortes, teremos loitas locais
críbeis e efectivas.

Un Foro Social, urxente e necesario
Alén das loitas locais ou sectoriais de cadaquén ­xa dixemos que
imprescíndíbeis e sobre todo básicas, irrenunciábeis­ os movementos galegos
aínda non acertamos a confluír en accións e manifestacións conxuntas que
amosen un noso ³poder² como voces da sociedade civil, un poder hogano máis
potencial que real. Perder ocasións como a que nós mesmos, os movementos,
consensuamos hai case un ano cando no Día de Mobilización e Acción Global do
26X decidimos unanimemente camiñar cara a un Foro Social Galego sería
imperdoábel. E inxusto para as nosas causas.

O FSGal non vai ser, loxicamente, a solución, pois nin é unha nova entidade,
nin unha representación magna da sociedade civil, senón só un espazo de
reflexión, de intercambio e de artellamento de loitas. A solución está nas
mans dos movementos ­xa formen parte do proceso do FSGal ou non­e do seu
traballo. Mais o FSGal, como proceso horizontal e autofinanciado e
xestionado polos movementos, si pode ter dous efectos extremadamente
necesarios e sobre todo urxentes.

En primeiro lugar, a nivel interno pode contribuír á reafirmación das
loitas, o artellamento doutras en forma de alianzas, de redes, de campañasŠ,
o intercambio de experiencias, a aprendizaxe e a formación, a recarga
enerxética do e da activista, o exercicicio do poder da palabra e da
imaxinación.

En segundo lugar, a nivel externo, xa o dixemos, o foro pode ser un
excelente espazo para a visibilización das nosas propostas, un necesario
abrirse á sociedade para que esta comprobe que si que existen, que os
movementos sociais galegos son reais, loitan, traballan, teñen alternativas
e ademais son quen de confluír no obxectivo común de cambiar as cousas.

É por isto que a presenza masiva e activa nos debates que propuxeron os
movementos sociais, nos espazos transversais e na carpa de colectivos ­na
que terán espazo todos os que sexan adherentes do FSGal­ resultaría un golpe
de efecto fundamental para afrontar o noso labor como forxadores de
alternativas á nociva orde imperante.

A Asemblea de Movementos Sociais
O primeiro fin de semana de decembro é pois unha ocasión fabulosa, se cadra
histórica, para facernos ver, mais tamén para tomar decisións entre todos e
todas as que participen na nova Asemblea de Movementos Sociais que pechará o
evento o día 7 ao mediodía. Da dita asemblea, autoconvocada e aberta a
todas as persoas e colectivos do país, ao noso xuízo debería saír o consenso
para consolidar o FSGal como espazo periódico de intercambio entre os
movementos, mais sobre todo, deberían poñerse enriba da mesa unha serie de
accións concretas que todos asumamos para desenvolver durante 2009. Da
reflexión necesaria, á acción imprescindíbel.

Dende Altermundo pedimos xa que logo a todos os movementos sociais galegos,
dende os independentistas aos anarquistas, dende os de labregas e labregos
aos sindicalistas, dende os ecoloxistas aos de economía solidaria, dende as
organizacións de cooperación ás de acción directa, aos artistas e
intelectuais, ao mundo universitario, aos traballadores e traballadoras, a
todos e todas as que acrediten que si, que outra Galiza e que outro Mundo
son posíbeis, unha participación masiva e entusiasta no FSGal e na dita
Asemblea de Movementos Sociais. É a nosa responsabilidade. A nosa
oportunidade.

quinta-feira, novembro 06, 2008

Programación Intercultural no Campus de Ourense


Palestra de Juan Ignacio Lasagabaster Director-Gerente do Plano Director de Restauraçom da Catedral de Santa Maria Vitória-Gasteiz 6 de Novembro,
19.00 horas, Faculdade de Turismo, Aula Magna do Campus de Ourense

terça-feira, novembro 04, 2008

Visibilidade da nación galega

Usamos moito o substantivo abstracto visibilidade e invisibilidade para nos referir a que Galicia e o seu idioma sexan ou non perceptibles no mundo exterior. A concesión do premio nacional (español) de ensaio en Madrid a unha obra de Justo Beramendi titulada precisamente De Provincia a Nación e na que non se fai referencia á nación española senón á nación galega constitúe todo un fito histórico. De algún xeito, o feito de o Ministerio de Cultura de Madrid lle outorgar tamén a Agustín Fernández Paz o premio nacional de literatura xuvenil por un libro, O único que queda é o amor, escrito precisamente en idioma galego, vén completar o proceso de revelado ao final do cal a foto dun país con características e idioma de seu pode ser contemplada nidiamente. Haberá xente digamos o clube financiero de Vigo, onde funciona a variedade lingüística local na que o ver se confunde co ollar ou co mirar, que siga na contumacia. Por outra parte o PEN Club acaba de despregar a súa actividade maior do curso actual coa celebración da Bienal Literaria Internacional en Compostela na que escritores de diferentes mundos, entre os que se inclúe o premio Nobel de orixe chinés, falaron entre si e coñeceron Galicia como cultura diferente a todas as culturas humanas.
CSertamente, cada un dos visitantes viu o que quixo ou estaba capacitado para ver. O PEN galego cumpriu moi ben a súa misión de chamar a atención dos visitantes sobre a nosa existencia.
Galicia débelle unha homenaxe de masas a Manuel Rivas por dúas razóns principais. Unha, porque el é un grande escritor vivo e vastamente seguido por infinidade de lectores. Outra, porque é o autor noso máis aprezado, non só en Madrid senón tamén alén dos Pireneus en nunha chea de linguas ás que foi traducido. Francia e París xa non son o centro da República Mundial das Letras segundo nos explicara con intelixencia e donaire Pascale Casanova nun libro destinado a permanecer, pro aínda mandan moito, estabelecen xerarquías, e infunden respecto universal. E tamén é verdade que na tal República Mundial das Letras as edicións da Gallimard representan o Tabernáculo ou a Arca da Alianza na que os máis valorados tesouros literarios son facturados desde Francia para o Mundo.
E ben: a última novela de Manuel Rivas (brillante e conmovedora), Os libros arden mal, foi editada en francés por Gallimard co título moi cortante e feliz de L´ ´eclat dans l´ abyme (ou dans l´ abîme, non sei porque non vin a traducción aínda). Xosé Manuel Pereiro, sempre coa ollada posta (el si) na nosa realidade, infórmanos de que Radio France emitiu fragmentos de L´éclat durante unha semana e de que o noso querido O´ Rivas foi entrevistado a toda plana como escritor en galego en Le Monde e en Le Figaro. Libération, máis afín sen dúbida, colocou ao autor coruñés en primeira por causa da súa novela sobre a Coruña e sobre Galicia en días de horror. Finalmente, o Premio Medicis, sempre de Francia, que se concede á mellor obra literaria en lingua non francesa, escolleu esta novela en galego de Rivas entre as 15 finalistas. O clube financiero de Vigo, para quen o galego é perxudicail para os negocios, debería reparar en que ningún libro escrito en castelán foi escolleito para o Medicis.
Os que teñen ollos para ver que miren e os que teñan ourellas para ouvir que escoiten.

Compostela 68

TVG estrea o vindeiro sábado 8 de novembro "A revolta universitaria do
68" no Galicia Documental

O vindeiro sábado 8 de novembro TVG emite por primeira vez o documental
da Fundación 10 de marzo "A revolta universitaria do 68. Unha loita da
mocidade galega" as 16 horas no espazo Galicia Documental.
"A revolta universitaria do 68" é documental de 26 minutos de duración
producido por IBISAtv para a Fundación 10 de marzo. En conmemoración dos
feitos acontecidos en Santiago de Compostela no ano 68, a Fundación 10
de marzo levou a cabo varias inicitativas como a edición do libro Do
"Gaudeamus Igitur" ao "Vencemos nós", a exposición Do “Gaudeamus igitur”
ao “Venceremos nós”. As mobilizacións estudiantís do 68 en Compostela
que estivo en Santiago de Compostela do 28 de febreiro ó 27 de marzo e
do 5 de xuño ó 6 de xullo Lugo ou este documental.
O documental conta a historia dun rapaz que chega a Santiago no ano 2007
para estudar na universidade. No piso que aluga atopa unhas caixas,
dentro das cales hai uns documentos que o mergullan na Compostela do ano
68.
A investigación do protagonista, levará ó espectador a coñecer a loita
que os estudantes universitarios mantiveron coas autoridades académicas
e civís en defensa dunha educación libre e democrática. Os feitos
descritos tiveron especial relevancia por anticiparse ás revoltas
iniciadas ese mesmo ano nas universidades de todo o mundo; ademais de
ser a folga máis prolongada do sistema universitario español e de
enfrontarse a un réxime totalitario.
Algúns dos protagonistas da revolta universitaria axudarán a conformar o
armazón deste relato. No curso 67/ 68 escribiuse unha das páxinas máis
fermosas da xuventude galega e da cidade de Santiago.

domingo, novembro 02, 2008

Afranio, o fuxido arraiano

Acto de inauguración en Tui da exposición itinerante "Antón Alonso Ríos. O
Siñor Afranio" que organiza a Consellería de Cultura e Deporte da Xunta de
Galicia, coa colaboración do Concello de Tui, e que terá lugar o vindeiro
luns 3 de novembro de 2008 ás 20,30 horas na Sala Municipal de Exposición
A exposición fai un percorrido pola vida e o pensamento de Antón Alonso
Ríos, profesor e político, que tras o levantamento militar de 1936 pasou
varios anos percorrendo os montes de Galiza e Portugal facéndose pasar por
un cidadán portugués chamado Siñor Afranio. En 37 paneis a mostra percorre
tres etapas vitais: desde o seu nacemento ata o ano 1936, o período 36-39,
no que el estivo fuxido, e do ano 1939 ata o final da súa vida.

Tomiño é a primeira localidade galega en acoller esta mostra porque xoga un
papel moi importante na traxectoria de Alonso Ríos. Alí dirixiu a escola
Aurora del Porvenir e puido poñer en práctica o seu modelo educativo. Algún
tempo despois estivo fuxido polos montes deste municipio.

A exposición poderase visitar logo en Tui e noutras quince localidades polas
que pasou o Siñor Afranio fuxindo das autoridades franquistas. A
continuación a mostra chegará ao seu concello natal, Silleda, e ás
principais cidades galegas.

A mostra enmárcase nunha serie de actividades que co nome Roteiro do Afranio
organiza a Consellaría de Cultura e Deporte, en colaboración coa Comisión
pola Memoria Siñor Afranio e a Asociación Sociocultural Adellis. Este
proxecto pretende dar a coñecer a un público amplo a figura de Alonso Ríos.
Trátase dun proxecto que ademais da exposición inclúe unha web divulgativa
do roteiro e da figura do deputado agrarista e unha guía de turismo
cultural.