Cando se fan os cincuenta anos da morte de Xosé Velo (Celanova, 1916 - Sao Paulo, 1972) queremos dar conta neste Caderno Arraiano dunhas pezas audiovisuais que fixemos recentemente e que foron inspiradas pola historia de amor que dende hai anos nos une con este ser humano extraordinario.
Estas dúas pezas foron inspiradas durante a nosa recente viaxe a Brasil, onde puidemos coñecer ao seu fillo, Vítor Velo, e recuperar unha parte do arquivo persoal, adquirido pola Deputación de Pontevedra e que xa se pode consultar na web.
En primeiro lugar, queremos partillar co vós unha homenaxe en forma de recreación audiovisual dun fragmento dun discurso de Velo a bordo do Santa Maria / Santa Liberdade, pronunciado o 25 de xaneiro de 1961, mentres navegaban polas augas do Caribe, un acontecemento do que deu boa conta Margarita Ledo no seu documental sobre esta audaz acción do Directorio Revolucionario Ibérico de Liberación, inspirada e organizada fundamentalmente por Velo.
En segundo lugar, un pequeno avance do documental, titulado Xosé Velo. O libertador ibérico, que fixemos dende Arraianos Producións para a Deputación de Pontevedra, coa que tamén colaboramos na produción desta peza audiovisual, con fins pedagóxicos, que fixemos con Acude Rural arredor dun aspecto moi descoñecido da súa biografía, a participación de Velo na guerrilla antifranquista galega.
Este ano 2022, con motivo do 50 aniversario da súa morte, imos axudar no desenvolvemento dun completo programa de actividades para reivindicar o legado de Velo dende unha perspectiva contemporánea, contribuindo a divulgar a súa vida e obra, coa colaboración do Concello de Celanova, a Deputación de Ourense e a Xunta de Galicia e tamén coa área de memoria histórica da Deputación de Pontevedra e coa Dirección General de Memoria Democrática.
E xa para rematar este post de homenaxe a Xosé Velo polo seu cincuenta cabodano, facémolo cun videopoema baseado nuns versos inéditos de Velo, recitados por Aser Álvarez González, con BSO de Moisés Quintas Suárez e con montaxe de Aldán Delgado Fernández para Arraianos Producións. E veleiquí unha entrevista que nos fixeron no Diario Cultural, onde lembramos e reivindicamos a Xosé Velo Mosquera.