O xefe fai memoria de Carmiña Graña

Acabámoslle de render homenaxe en Cangas do Morrazo a Carmiña Graña Penedo, das grandes xíneas de mariñeiros e mulleres traballadoras daquela vila vangardista. O que me fixo pensar sobre a recuperación da memoria histórica de tempos franquistas; imparábel. Case sempre se centran estas nos episodios que en Galicia se sucederon a raíz do 20 de xullo de 1936. Os avances na investigación de punta e na divulgación dos acontecementos daquel período levan alancado moito e parece que definitivamente foi transgredida a cláusula de silencio pactada na Transición ou Reforma Política. Pro fica en penumbra a represión exercida na totalidade da era franquista, represión que culmina, entre nós, nos crimes políticos que tiveron como víctimas en 1975 Reboiras (UPG), Sanchez-Bravo e Baena (FRAP). No intre da morte de Franco as cadeas españolas estaban ateigadas de presos políticos e no estranxeiro acumulábanse os refuxiados. Trátase, pois, de exiliados, presos, represaliados de todo tipo e de mortos que xa non era os de 1936 e que facían parte das xeracións novas da Resistencia ao franquismo. Nesta dirección haberá que afondar agora en materia de memoria histórica.
En Galicia, cando se pensa no exilio, xorden, xorden as figuras de Castelao, de Casares Quiroga, de Dieste, de Lois Soto, poñamos por caso os máis obvios. Eses son os exiliados de 1936-1939. Pro poucos son verdadeiramente conscientes de que no exilio estiveron tamén Margarita Ledo, X.M. García Crego, Maximino Cacheiro, Moncho de Barreras, Foz ou Carmiña Grana, entre unha nube de outros e outras. Todo os ditos, e máis, encóntranse hoxe activos laboral e politicamente e participan moi solidarios e discretos nos movementos en favor da memoria histórica de 1936. Son horas de que se vaia falando da historia completa da Resistencia ao franquismo en Galicia de 1936-39 a 1975, aínda que a crónica da guerrilla está xa moito adiantada felizmente.
Carme Graña Penedo chegou a Madrid nos anos sesenta e conectou de inmediato, no círculo legal do "Club de Amigos de la UNESCO", coa UPG, da que pasou desiguida a formar parte. Sempre ligada ao aparato de propaganda, lugar da máxima esixencia de disciplina, as campañas de Castrelo de Miño do 64 e do primeiro Día da Patria Galega do período franquista tiveron a esta compañeira como elemento fundamental. Á caída da estación impresora central da UPG situada no Morrazo, cuxo responsábel era Moncho Reboiras apoiado en Camiña Graña, esta pasou á clandestinidade e, coa BPS e a Brigadilla da Garda Civil apegada aos seus calcañares, foi retirada a Cataluña e desde alí pasada a Francia polo Pireneus coa axuda nunca ben encomiada dos anarquistas e de Puig Antich en persoa. Asentada en París, e logo no Porto despois do 25 de abril, a nosa amiga foi elemento valiosísimo para a UPG e a ANPG en tempos de expansión destas organizacións. Xa de regreso á Patria, Carmiña Graña seguiu o camiño difícil e amargue do independentismo e integrou o PGP,Galicia Ceibe e formou parte fundamental da actual FPG, que é onde se encontra.
Ogallá que esta homenaxe a Carme Graña, alén de a honrar a ela, contribúa a abrir un novo tempo de estudo e análise da historia completa da Resistencia ao franquismo en Galicia.