O xefe sobre Darwin

En 1859 saía á luz a primeira edición do grande obra de Darwin sobre a orixe das especies mediante a selección natural e o mundo en teiro aplícase das especies mediante a selección natural, e o mundo enteiro aplícase á celebración deste centro e cincuenta aniversario. Alén das revisións de índole académica, proliferan os comentarios dos leigos, coma min, en materia de historia natural. Unha semana destas sacaremos a figura de Charles Darwin do Fondo dos Espellos e comentaremos como a súa teoría da evolución das especies repercutiu na Galicia do século XIX.Existen individuos únicos que souberon, nun intre prodixioso no que se conxugaron a tradición científica e a fúlgura dunha idea revela dora, mudar radicalmente a visión do mundo e a mentalidade dos humanos.Podemos escribir Copérnico, que acabou coa idea de que a Terra era o centro do universo. Ou decer Darwin, que nos ensinou o autodinamismo evolutivo dos seres vivos en proceso permanente de cambio. Ou lembrar Marx, cuxo pensamento desvelou para sempre as leis que rexen a sociedade e a Historia humanas. Ou reparar en que a cultura na que vivimos inmersos non sería a mesma sen as iluminacións de Freud nos derradeiros recunchos da nosa mente. E aínda poderían lucir nesta colección de guías colectivos outros nomes, de Newton a Einstein. Todos eles constitúen os alicerces da nosa civilización, que só é unha en todo o Mundo. Fora do alcance de tales luces non hai senón barbarie, mito e primitivismo.Unha das características destas personalidades é a seguinte: en apocas anteriores á formulación das súas teorías, por moito que todos tivesen precursores, o novo sistema de ideas era “impensábel” mesmo para os mais grandes filósofos e científicos. Despois, todos aceptaron a innovación. Por exemplo. Kant, na súa Crítica do Xuízo (1790), escribía: “…é absolutamente certo que non podemos coñecer por principios puramente mecánicos da Natureza os seres organizados e as súas posibilidades internas… É ben, o novo Newton apareceu, chamouse Darwin e a súa teoría explicou as leis que rexen a formación das simples herbas e de todos os seres vivos.O xenio de Kant, 69 anos antes da publicación da Orixe das especies, non podía concebir unha explicación evolucionista dos seres orgánicos. Ninguén pode, 150 anos despois, concebir outra cousa.A Charles Darwin foi, aprezado e querida polos contemporáneos. El carecía de calquera soberbia intelectual. Non foi profesor nin erudito. A súa infinita curiosidade viuse sempre, e felizmente, encaneirada pola sede de verdade e de teoría. Era consciente de que a relixión sufriría coas súas ideas un golpe do cal difícilmente podería recuperarse. Con humor e presenza de ánimo deixou escrito que o relato bíblico da creación lle producía a mesma incredulidade ca as cosmogonías dos hinduistas ou os mitos dos pobos salvaxes. Escritor ameno e fácil, a súa mensaxe vai endereitada ás camadas cultas e non só aos membros das sociedades científicas. Coido que tamén sabía que os máis dos seus lectores estábamos no futuro.