Cos mortos ao lombo

Otero Pedrayo, atristurado e perseguido, retirouse á aldea e alí escribiu sobre os seus mortos unha obra conmovedora: O Libro dos Amigos (1945). Nela figuraban semblanzas vigorosas de varios presos, exiliados e afusilados antifeixistas. Moitos anos máis tarde, Celso Emilio Ferreiro daba á luz Cemiterio privado, unha colección de epitafios de defuntos respectados entre os cales se encontraba Ramón Otero Pedrayo. Ninguén se lembrará do libriño de Paulino Pedret Casado, de seu título Mis maestros gratuitos. Alí, o crego galeguista facía memoria dos que foran os seus profesores e mentores mormente universitarios.Acaba de me chegar ás mans unha obra de Alain Badiou na que, baixo o título de Pequeno Panteón Portátil, o grande filósofo do noso tempo fai recordatorio de mestres do pensamento e de contemporáneos que coincidiron con el na vida. A traducción ao galego, excelente, é debida a Francisco Sampedro. A casa editora é Laiovento.Pensou Badiou en titular este libro, só en apariencia menor, “Oracións Fúnebres”. Confesa que desbotou tal título por sentilo religado ao xenio oratorio de Bossuet, ao servizo orgánico do Despotismo e da preponderancia aristocrática. Cómo Alain Badiou, o marxista fulgurante da Francia de hoxe, podería unir as súas palabras funerarias ás daquel prelado que tonitroaba en Nôtre Dame facendo ecoar a súa voz nas abóbedas e titinar os vitrais en días monárquicos? Cómo non ver contaminada a súa disección do cadáver de J.-P. Sartre coas verbas de Bossuet dedicadas á raíña defunta e que comezaban, aparatosas, “Madame se meurt, Madame est morte”? Cómo, en fin, non querer arredar o seu discurso da perfecta, e perfectamente necia, oración fúnebre proferida por Malraux no Panthéon en ocasión do traslado definitivo dos restos de Xohana de Arco?Falemos do Panthéon de París, onda a morada ancestral de Santa Xenoveva, a dos Galos. Aló a República diulle cova para sempre aos fillos e fillas ilustres. Non espazo expropiado ao catolicismo formouse o sitio laico e nacional do respecto. La Patrie Reconnaissante, lese no frontispicio. Alain Badiou, no cumio da súa idade e potencias intelectuais, quixo edificar un panthéon persoal e portátil en honor dos amigos e mestres; todos eles franceses, como non podía ser doutro xeito.Galicia, que non é república soberá, carece de panteón nacional dado que Bonaval reverteu ao poder eclesiástico. Agora ocórreseme pensar que coñeceremos o mencer da nosa liberdade como pobo o día en que teñamos panteón en toda regra. O noso panteón nacional é provisorio e, no que excede ao cemiterio coruñés de San Amaro, só esta en Celso Emilio e en Otero. A nosa república aséntase sobre as palabras permanentes; só.O libro de Alain Badiou está estimulado para lealtade e nunca deixa de considerar a pulsión de beleza, de ben, de verdade. Un filósofo de toda a Humanidade e do noso tempo, na derradeira volta do camiño, olla aqueles homes do pensamento que lle iluminaron a conciencia notoriamente en anos de formación. Eu celebro que Badiou teña tido ollos para ver Galicia e para a distinguir no mundo. E alédome de que sexa Francisco Sampedro, outro filósofo, neste caso galego, quen tivese a amabilidade de nos ofrecer a traducción ao noso idioma de Pequeno Panteón Portátil. Algúns dos defuntos evocados por Badiou non entran no olimpo dos grandes e mesmo pertencen a penas ao escadrón dos simples coetáneos. Con todo, a morte igualou o conxunto e no libro certifícase a crenza popular de que todos os membros dunha familia se parecen no cadaleito por moito que en vida gastasen fasquías diferentes.Estes son: Jean Cavaillès, Jean-Paul Sartre, Jacques Lacan, Georges Canguilhem, Jean Hyppolite, Louis Althusser, Jean-François Lyotard, Gilles Deleuze, Michel Foucauld, Jacques Derrida, Jean Borreil, Philippe Lacque-Labarthe, Gilles Châtelet e Françoise Proust.