O Xefe fala do Pousío, o Xardín Botánico de Ourense

Tiñan unha alta visión de política cultural as xentes que gobernaban na deputación e no concello de Ourense no final do século XIX. Cando a Lei Moyano o fixo posíbel abriran o primitivo Instituto na actual Rúa de Lamas Carvajal, e tamén alí o núcleo da biblioteca provincial sobre a base dos libros colleitados polo abade exclaustrado de Celanova Bonifacio Ruiz. Pro non ficaron aí. A picaraña dos poderes políticos, aberta ou caladiñamente progresista, achandou as derradeiras casas da parte Sul da vila, alí onde vivían os graxos e as putas que farían inmortais Lamas, Álvarez de Nóvoa e Blanco Amor. Trazaron unha rúa nova, ancha e clara, á que chamaron do Padre Feijóo por ser este personaxe admirado nas loxias masónicas e nas hozas carbonarias. E nesa rúa ergueron o edificio do novo Instituto que durante moito tempo foi o mellor de Galicia (1896) . Non satisfeitos con instalar o Instituto con grande dignidade e mesmo aparato (notorio paraninfo, motivos árabes na decoración claustral), os políticos locais soñaron con facer daquelles lugares humildísimos e degrados da cidade unha especie de foco de irradiación da cultura laica e superior. Así pensaron que o novo edificio, ademais de centro docente, tería que ser, e así lle chamaron, o Centro Provincial de Instrucción Pública. Nel traballou a Comisión Provincial de Monumentos e conservou as súas coleccións e arquivos. Alí tivo a súa sede a magnífica Biblioteca Provincial que non parou de medrar durante moitos anos. Alí, en fin, estaban as salas dun dos mellores museos de historia natural de España, según me contaban. Pro aínda faltaba un elemento máis que fixese da marxe Sul de Ourense motor cultural de toda a Provincia: un Xardín Botánico.Próximo ao Instituto encontrábase o terreo público chamado Pousío (en galego, "valdío, poula, ermo"), que se castelanizou impiedosamente en Posío. Unha Nosa Señora do Pousío era venerada nunha capela que a nova estrada de Castela fixo desaparecer e a súa imaxe aínda recibe culto minoritario na Burga. Os políticos locais decidiron converter o Pousío ou Posío en Xardín de Plantas ou Botánico, e arrodearon o perímetro cun muro de perpiaño e grandes de ferro, para o protexer seguramente dos graxos e das barbaridades que estes adoitaban cometer nas noites de esmorga por Auria adiante. Instituiron que o catedrático de Agricultura ou de Historia Natural do Instituto dirixise o Xardín.Este proxecto exemplar de política cultural integrada fracasou. O Instituto ardeu en nadal de 1927 e con el a biblioteca de 14.000 volumes entre os cales moitos exemplares únicos e incunabeis varios. O Xardín do Pousío desligouse do claustro docente e, ano tras ano, o concello foi permitindo a súa degradación, que culmina nestes días en plantacións sen sentido e nunha terríbel perda de vexetación. Especialmente durante o franquismo, o Pousío foi aproveitado como lugar de folións, escenario de jimkanas, e sitio ao que se levaba toda actuación ao ar libre. O descoido e o desinterese municipal polo Xardín do Pousío vennos hoxe ás mentes cando lemos que un congreso de xardineiros dos chamados hoxe paisaxistas tivo lugar en Ourense e que o concello actual decidiu pór en marcha un novo xardín botánico no Montealegre esquencendo que xa Ourense tén un e que se encontra en estado lamentábel.