Curros e Vigo

XOSÉ LUÍS MÉNDEZ FERRÍN
Éo ano do centenario da morte de Curros Enríquez e unha carta ao alcalde asinada por diversas per-soas dotadas de alto nivel cultural e de representación social, reclama que Vigo estea presente nos actos de conmemoración que en toda Galicia van ser promovidos notoriamente a partir da Academia Galega e do Patronato Curros Enríquez. Sabemos que a carta -que publicamos íntegra na sección No Fondo dos Espellos- foi posta en circulación e elevada á primeira autoridade municipal de Vigo por Xosé González Martínez e que o seu redactor é Xerardo González Martín, historiador de Vigo. Pídese, de xeito moi especial, que o monumento vigués a Curros sexa devolto ao seu emprazamento orixinal na Praza de Compostela, tamén chamada Alameda, de onde fora trasladado ao Monte do Castro polo alcalde franquista Rafael J. Portanet.O monumento vigués a Curros foi ergueito, a raíz do falecemento do autor e símbolo popular republicano e nacionalista, pola benemérita Sociedade "La Oliva", daquela presidida seica polo arquitecto Manuel Gómez Román que tamén había de presidir nos anos cuarenta a reconstrucción en clandestinidade do Partido Galeguista. A actual carta ao alcalde de Vigo relata, mediante a man erudita de González Martín, a relación de Vigo e Curros Enríquez, da cal tamén se tiña ocupado (cómo non) X.M. Álvarez Blázquez."Viña de vello o vencello de Curros e Vigo. Nunha das ocasións nas que pasou pola cidade, en 1877, escribiu aquí de volta á súa terra logo dunha delongada ausencia: "Si mi desventura es tal,/ de tu sol bajo el imperio,/ ¡oh Vigo! préstame leal/ una choza en tu arenal/ o un hoyo en tu cementerio".Refírese Curros poéticamente ao cemiterio de Picacho, hai moitos anos extinguido, onde xacía a súa amiga Modesta Méndez Brandón, a amada que fixera tolear e morrer a golpe de licor-café o "tenro" Castor Elices, seu compañeiro de letras na vila de Celanova. Hai vagas referencias de que un día, en 1904, Curros Enríquez lle comentara a alguén o seu desexo de terminar vivindo en Vigo.Durante o período franquista e pesia a que Curros concitara a inimizade da Igrexa Católica e da dereita en xeral, non se modificaron as designacións das rúas e institucións que levaban, e levan, o seu nome, e aínda se lle levantou un novo monumento, obra de Asorey, en Celanova e o poeta recibiu unha sonada homenaxe no centenario do seu nacemento. A única amósega de falta de respecto por Curros Enríquez, e mesmo de agravio político calculado, constitúe o traslado do monumento a Curros da Alameda de Vigo ao Monte do Castro para pór no seu sitio un monolito sen caracter dedicado (hoxe nin iso é apreciábel) a Rubén Darío.